Repúblika Estónia Hakarak Estabelese Kooperasaun ho Timor-Leste   

Politika745 Views
banner 468x60

NOVA IORKE (DILI Post)-Repúblika Estónia hakarak estabelese kooperasaun bilaterál diplomátika no ekonomia ho Governu Timor-Leste (TL).

Prezidente Repúblika, Estónia, Alar Karis hato’o asuntu ne’e durante enkontru ho Primeiru-Ministru (PM), Kay Rala Xanana Gusmão hafoin partisipa abertura Simeira kona-bá Futuru iha Sesaun bá dala-79 Assembleia Jerál Nasaun Unidas (AGNU, sígla portugés), ne’ebé realiza iha loron 22 to’o 27 Setembru 2024.

banner 336x280

 

Enkontru istóriku entre Prezidente Repúblika Estónia ho Xefe Govenu TL marka inísiu parseria ida ne’ebé promisór tebes. Ida-ne’e nu’udár enkontru bá dala uluk entre líder na’in-rua ne’ebé konsege hakle’an diskusaun kona-bá kondisaun reál dezenvolvimentu ida-idak nia nasaun, liu-liu fahe mós istória kona-bá luta bá independénsia.

 

Hasoru-malu ne’e partikularmente signifikativu tebes, haree bá Timor-Leste nia viazen rasik dezde hetan independénsia iha tinan 2002.

Nune’e, líder na’in-rua ne’e mós diskute kona-bá planu bá futuru dezenvolvimentu ekonómiku no kooperasaun potensiál sira.

 

Estónia iha esperiénsia barak kona-bá Governu eletróniku no infraestrutura dijitál, bele oferese matenek ne’ebé iha valór bá Timor-Leste, buka atu diversifika ekonomia liu-fali petróleu no gás.

Xefe Estadu Estónia hato’o konvite ida bá Prezidente Repúblika, José Ramos-Horta atu partisipa eventu internasionál ida iha Estónia hahú loron 19 to’o 20, fulan-Outubru 2024.

Durante hasoru-malu, líder na’in-rua ko’alia mós kona-bá direitus umanus no Estónia husu apoiu hosi Timor-Leste bá sira-nia kandidatura bá Konsellu Direitus Umanus ONU nian.

Asuntu ida-ne’e aliña ho Timor-Leste nia kompromisu rasik bá direitus umanus ne’ebé hatudu hosi sira-nia partisipasaun iha organizasaun internasionál sira hanesan ONU, ASEAN, no Komunidade País sira ho Lian Portugés (CPLP).

 

Estónia nu’udár país dezenvolvidu ida ne’ebé hola parte iha zona Europeia no konsege alkansa ukun rasik-an iha tinan 1918, tanba problema polítika, Uni-Soviet ukun sira durante tinan barak no to’o loron 20 Agostu 1991 foin hetan ukun rasik an ho ninia totál populasaun 1.331.796.

 

Enkontru lider na’in-rua ne’e termina ho serimónia troka prendas simboliku nu’udár sinál agradesimentu ne’ebé Xefe Governu akompaña hosi Ministru Negósiu Estranjeiru no Kooperasaun, Bendito dos Santos Freitas no Reprezentante Permanente Timor-Leste iha ONU, Dionísio da Costa Babo Soares.

 

Iha oportunidade hanesan, PM Xanana Gumão hasoru-malu mós ho Diretora Jerál Word Trade Organization (WTO) ka Organizasaun Mundiál Komérsiu (OMK), Ngozia Konjo-Iweala no líder mundiál sira seluk hodi diskute ajenda ne’ebé aprezenta iha Assembleia Jerál Nasaun Unidas (AGNU).

Reportajén:Dili Post 

 

banner 336x280

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *