PM Xanana Dezloka Dader ne’e ba EUA hodi Partisipa AJ-ONU ba Dala 79  

Nasional1312 Views
banner 468x60

DILI Post-Primeiru-Ministru (PM), Kay Rala Xanana Gusmão lidera delegasaun Timor-Leste (TL) nian, iha kuarta 18 Setembru 2024, tuku 09:00, dader Ne’e arranka bá Nova Iorke, Estadus Unidus Amérika (EUA) hodi partisipa Simeira kona-bá Futuru iha Sesaun bá dala-79 Assembleia Jerál Nasaun Unidas (AGNU sígla portugés) ne’ebé sei realiza iha loron 22 to’o 27 Setembru 2024.

 

banner 336x280

Tema sesaun AGNU bá dala-79 maka “Labele husik ema ida iha kotuk: hamutuk iha asaun bá progresu dame, dezenvolvimentu sustentável no dignidade umana bá jerasaun foun iha futuru”.

 

Simeira iha tinan ida-ne’e, sei halibur líder sira mai-hosi mundu tomak ho sesaun oioin sei fó oportunidade bá líder hotu-hotu inklui líder Kay Rala Xanana Gusmão atu bele halo promosaun bá interese nasionál Timor-Leste nian no halo interasaun ho líder globál sira seluk.

 

Iha loron 22 Setembru, Primeiru-Ministru sei hamutuk ho Xefe Estadu sira ne’ebé mak halibur hamutuk iha Simeira Kona-bá Futuru, sei halo intervensaun – nu’udár sesaun ida ne’ebé foin realiza bá dala uluk hosi ONU atu determina sistema internasionál hodi responde nesesidade ne’ebé di’ak liu bá jerasaun ohin loron nian no futuru.

 

Iha loron 23 Setembru, Primeiru-Minstru Xanana Gusmão sei partisipa Simeira Líderes Aliansa Estadu Illa Kiik Sira (AOSIS sigla portuges). Iha loron hanesan, Primeiru-Ministru sei lansa ofisialmente livru kona-bá ‘Hau-nia Tasi, Hau-nia Timor’. Eventu Ekonomia Azul Timor-Leste ne’ebé importnate ne’e sei destaka Timor-Leste ninia planu jestaun Oseanu sustentável. Eventu ne’e sei partisipa espesiál hosi oseanográfu mundiál Dr. Sylvia Earle, ne’ebé sei fahe ninia matenek no no koñesimentu. Sei iha diskusaun interesante kona-bá signifikativa biodiversidade mariña Timor-Leste nian ho nia esforsu dedikadu sira país nian atu konserva ambiente mariñu.

 

Iha loron 24 Setembru, Primeiru-Ministru Xanana Gusmão iha ajenda ofisiál atu hala’o enkontru ho Sekretáriu Jenerál Organizasaun Nasaun Unidas (ONU), António Guterres ne’ebé foin hala’o vizita mai Timor-Leste iha fulan kotuk no hola parte iha komemorasaun tinan 25 konsulta populár ne’ebé mak organiza hosi ONU iha tinan 1999.

 

Iha loron 25 Setembru, Primeiru-Ministru Xanana Gusmão sei hato’o palestra públika iha Universidade Columbia, iha ne’ebé sei partisipa hosi universitáriu sira ko’alia kona-bá Konflitu no Pás hanesan prekursu sira bá dezenvolvimentu sustentável. Iha loron 26 Setembru, Primeiru-Ministru Xanana Gusmão, ne’ebé hanesan mós figura proeminente bá g7+ sei partisipa no hato’o intervensaun iha Simeira altu nível g7+ intulada “Pás iha mundu no Pás iha nasaun sira g7+ – Partilla dezafiu no Soluasun”.

 

Primeiru-Ministru mós sei partisipa iha eventu altu nível paralelu rua, ida sei diskute kestaun prinsipál saúde públika ne’ebé konstitui dezafiu globál ida, nomeadamente kona-bá Rezistênsia Antimikrobiana (RAM) no ida seluk kona-bá ameasa ezistensiál reprezentada bá subida nível tasi nian.

 

Alénde eventu sira altu nível ne’e, Primeiru-Ministru Xanana Gusmão sei partisipa mós iha resepsaun ofisiál sira no reuniaun sira bilaterál nian relasionada ho Xefe Estadu no Governu iha marzen 79ª Sesaun Assembleia Jerál ONU nian.

 

Assembleia Jerál ONU hanesan órgaun importante ida hosi órgaun neen ne’ebé kompoin ONU no halibur Estadu membru sira hamutuk 193. Eventu ne’e realiza anualmente iha sede ONU nian iha Nova Iorke no konta ho prezensa Xefe Estadu sira, Xefe Governu no diplomata hosi mundu tomak.

 

Desde Timor-Leste hetan admisaun hanesan membru ONU nian bá dala-191, iha Setembru 2002, nasaun ne’e partisipa ativamente iha Assembleia Jerál ONU, promove ninia interesse sira no kontribui bá debate globál sira kona-bá kestaun Pás nian, seguransa no dezenvolvimentu.

 

Delegasaun Timor-Leste nian inklui Ministru Negósiu Estranjeiru no Kooperasaun, Bendito dos Santos Freitas, Ministra Saúde, Elia dos Reis Amaral, Vise-Ministra Assuntu ASEAN, Milena Rangel no Reprezentante Permanente Timor-Leste ONU nian, Dionísio da Costa Babo Soares no delegadu ofisiál sira.

 

Jornalista:Javelino Da Silva 

banner 336x280

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *