BALIBO (DILI Post)-Faluk Inocensia Pereirra Nudar inan ne’ebe Fuan Bo’ot,Hodi simu Realidade Moris ne’ebe nia Hasoru, hafoin nia Laen Kaben Remata Tiha nia Peregrinasaun iha Mundo iha Tinan 2020.
Situasaun Moris ne’ebe nia Hasoru wainhira nia Laen Kaben Hakotu ona Moris iha mundu,Faluk Inocensia Pereirra Tenki Esforsu Mesak ba nia A’an ,Hodi Buka Servisu Atu nune’e Bele Tau matan Ba oan sira no Hare ba Ekonomia Uma laran.
Faluk Inocensia Pereirra iha Oan Nain Nain ne’en ,Husi Nain ne’en ne’e Oan Mane Na’in Rua Sofre hotu Difisiensia Fiziku, Halo Moris Familia ne’e sai Susar liu tan,basa laiha Aman ida ne’ebe iha Inan nia sorin Hotu Tau Matan ba oan sira.
Tanba inan Nia Domin Bo’ot Liu Buat hotu Hotu ba oan sira,Faluk Inocensia Pereirra Tenki Esforsu Mesak hala’o Servisu Saida ida de’it mak nia Bele Halo hodi Bele Aguenda Netik Moris familia nian.
Tanba Oan sira sei Idade Ne’ebe Ki’ik Faluk Inocensia, Tenki Fahe Tempo Hodi buka Moris Liu hosi Halo To’os no Fa’an Modo Atu bele hetan Netik Osan Balun nune’e Bele sosa Nesesidade Ba Loron Loron nian.
Situasaun Moruk ne’ebe Nia Hasoru ,wainhira nia Laen Kaben Hakotu Tiha Peregrinasaun Iha Mundo, Laiha Familia ruma ne’ebe atu Tau matan ba Sira nia Moris.
“Agora ami Laiha Familia atu Tau Matan ba ami hare hau ho hau nia oan Na’in Rua Difisiensia hanesan ne’e laiha ema ida atu tau matan ba ami,Dalaruma Vijinu sira ne’e mak hare fali ami, Hau nia Familia iha maibe sira hare hau faluk no Moris Ki’ak Hanesan ne’e, sira la hare Ami.”Faluk Inocensia Espresa Sentimento Moris ne’ebe nia hasoru iha Moris ne’e ho Matawen,wainhira Dadalia ho Jornalista Dili Post.com iha nia Rezidensia ne’ebe Lokaliza iha Aldeia Belikun, Suku Balibo, Postu Balibo Munisípiu Bobonaro.(16/10)
Faluk Inocensia Konta Tuir, Oan Mane Bo’ot Viegas De Carvalho ne’ebe ho idade 21 no oan Mane Ki’ik Deonizio De Carvalho Tinan 8,Sofre Difisiensia Fiziku wainhira Moris Mai Hetan Atake husi Moras isin Manas ,nune’e Ikus mai Halo Oan Na’in Rua ne’e tenki Sofre hotu Kondisaun Difisiente Fiziku.
“Nia moris mai Isin manas kona mak nia Estika a’an, sai tiha hanesan ne’e Liman Ain Ladiak hotu to’o Agora,”Inan Faluk Ne’e Haktuir Kondisaun ne’ebe oan Na’in Rua hasoru.
Faluk Inocensia, Kous Oan Na’in ne’en, Mane rua ho Kondisaun Difisiensia, Oan Feto ida Dadaun ne’e hala’o hela Nia Estudu iha Universidade UNTL,tanba hetan Tulun husi Koperativa Mokatil, atu Sustenta oan feto ne’e nia Futuru .
Enkuantu Oan Feto ida Seluk ,Labele Kontinua nia Estudu iha Secundaria, tanba Ekonomia Familiar ne’ebe la naton,nune’e oan Feto Deside tenki Hakotu nia Futuru iha Dalan Klaran, hodi bele Ajuda Nia Inan Faluk Tau Matan Ba Alin nainrua ne’ebe ho Kondisaun Difisiensia, nune’e Nia inan Tenki Buka Negosiu Ruma hodi Hetan Osan,atu Responde ba Nesesidade moris Loron Loron nian.
“Hau nia Oan Na’in ne’en, Feto ida mak agora eskola iha Universidade UNTL, oan feto Ida Dadaun ne’e iha Pre-Secundaria, no Oan Feto ida seluk Nia Tenki para Eskola iha Dalan Klaran,tanba Hau nia Forsa la to’o atu bele tau matan ba sira .entaun nia tenki Para nia Eskola Sekundaria iha dalan Klaran,hodi ajuda fali hau ,loron loron hare oan Na’in Rua ne’ebe Difisiensia, hodi hau bele ba buka Servisu ka Halo Negosiu Fa’an Modo Ruma hodi hetan osan atu sosa Ami nia presiza Loron Loron. ” Faluk Inocensia Konta Tuir moris ne’ebe nia Hasoru.
Rendimentu ne’ebe Faluk Inocensia Hetan mak Liu husi Fa’an Modo, Aidila Funan, Aidila Fuan,Lakeru, no Dalaruma mos Ba sosa Tutan iha Merkadu Maliana Villa, mai fa’an fali ,nune’e bele hetan Osan balun hodi Sosa Fo’os no Nesesidade Loron Loron nian.
Difisiensia Viegas De Carvalho Hetan ona nia Direito, Alin Deonizio Seidauk
Kona ba Politika Governo nian hodi Fo Subsidiu ba Ema Ho Difisiensia sira, Faluk Inocensia Pereirra Haktuir nia Oan Mane Viegas De Carvalho, hetan ona Nia Direito husi Governo, Enkuantu Oan Dionísio Seidauk bele Hetan Nia Direitu Subsidiu tanba Dokumentus Seidauk Kompleto no seidauk Simu Sakramento Baptismo,nune’e Difikulta Prosesu trata Dokumentus ba Solidaridade sosial, atu bele hetan nia Direito.
Faluk Inocensia Konta ,Durante Oan Na’in Rua Sofre Difisiensia, Sentru Nasionál Rehablitasaun (CNR), Halo ona Terapia ba nia oan Na’in Rua, Durante Fulan ne’en iha Dili, No Sentru Nasional Rehablitasaun mos Promete sei Apoiu Oan Deonizio De Carvalho atu Bele Asesu ba Eskola, maske ho Kondisaun ne’ebe Difisiensia.
Faluk Inocensia, Husu Tulun ba Estado atu Halo Uma
Ho Kondisaun moris ne’ebe Faluk Inocensia Pereirra ho oan Na’in ne’en Hasoru, mak Faluk Ne’e Husu Ba Parte Relevante ka Ministeriu Kompetente atu Harii uma Diak Balun,ba Sira.
Tanba Uma ne’ebe Dadaun ne’e sira Horik ba Ho Kondisaun ne’ebe ladiak ,pior Liu tan wainhira Tempo Udan monu Rai.
“Hau nia Moris Hanesan ne’e oan, hau presija Husu tulun ba Governo para halo Hela Uma Diak Ruma ba ami no Tau matan netik ba ami nia Moris loron-loron hanesan Han Hemu.Laiha Tan ema seluk ami atu husu, Ami so bele husu Deit ba Estado.”Faluk Inocensia Nia lian Halerik.
Biban ne’e Oan Feto Maria Tasia Pereirra Espresa Sentimento ,Katak nia hakarak Atu Kontinua Eskola iha Sekundaria maibe Tanba Kestaun Kbi’it la To’o, nia Tenki Para nia Estudu iha Dalan.
“Hau remata Ona SMP iha Balibo, maibe Atu Kontinua osan laiha,entaun hau tenki Para hodi ajuda Hare fali hau nia Maun ho alin ne’ebe Difisiensia, nune’e hau nia ama bele Buka Servisu seluk hodi Hare Ami.”Nia Haktuir.
Wainhira nia La Kontinua Estudu iha Nivel Sekundaria, Maria Tasia Pereirra Loron-loron Tenki hein Nia Maun Difisiensia iha uma.
“Ama ba fa’an modo iha Merkado hau mak hare maun ho Alin ,se ama mai Lori modo entaun ama hein fali Alin sira ,hau mak lori modo ba fa’an fali iha Bairo laran sira ne’e, hodi hetan osan mai fo ba ama, atu sosa fali Sasan ne’ebe ami presija. ” Nia Konta Tuir.
Ho Kondisaun moris ne’ebe Familia ne’e Hasoru, Faluk Inocensia Pereirra Konta Tuir, Dalaruma Iha Tempo Susar Sira hetan Apoiu husi Vijini mo ema Laran Osan Mean hodi Oferese aihan Nesesidade Bazika Ba Sira, hodi Hakman Netik sira Presiza Loron-loron.
Jornalista: Javelino Da Silva
